Uroczystości Narodowego Dnia Pamięci o Żołnierzach Wyklętych w Szamotułach po raz pierwszy zorganizowało tamtejsze terenowe koło Wielkopolskiego Stowarzyszenia Pamięci Armii Krajowej. W poprzednich latach święto to obchodzono w Szamotułach bardzo skromnie - składano kwiaty. W tym roku koło WSPAK przygotowało uroczystości o znacznie szerszym zakresie: oddano hołd przedstawicielom powojennego podziemia antykomunistycznego, opracowano program o walorach edukacyjnych.

Młodzież wraz z opiekunką koła, kustosz Elżbietą Ratajczak, najpierw złożyła kwiaty na grobie Bolesława Eibena - żołnierza WiN-u, skazanego w 1955 r. na karę śmierci, zamienioną później na dożywocie, a ostatecznie uwolnionego po 12 latach odbywania kary. Następnie przy Głazie Pamięci, usytuowanym przy szamotulskiej bazylice kolegiackiej, złożono kwiaty, odśpiewano hymn i odmówiono modlitwy. Prowadził je ks. kanonik Bogdan Kończak - żołnierz Armii Krajowej i uczestnik powstania warszawskiego. W swoim wystąpieniu ks. Kończak wspomniał ojca, przedwojennego zawodowego wojskowego, który po wojnie ze strony nowej władzy doznał wielu upokorzeń. Wartę przy Głazie Pamięci trzymali członkowie grup rekonstrukcyjnych: GRH AK-WiN oraz ZRS ZAPORA. Obecni byli przedstawiciele władz oraz młodzież z szamotulskich szkół. Przeważali członkowie WSPAK, towarzyszył im sztandar, poświęcony w czasie ubiegłorocznych obchodów Święta Niepodległości.

Dalsze uroczystości odbyły się w Muzeum - Zamku Górków. Prowadzili je kustosz Elżbieta Ratajczak i prezes koła WSPAK - Kamil Malinowski. W programie słowno-muzycznym wystąpili uczniowie szamotulskich szkół, jego scenariusz opracowała dr Agnieszka Krygier-Łączkowska z Instytutu Filologii Polskiej UAM. Znalazły się w nim utwory Zbigniewa Herberta, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Barbary Lipińskiej-Postawy i Przemysława Dakowicza, grypsy Łukasza Cieplińskiego, muzyka z serialu Polskie drogi, piosenki z płyty Panny Wyklęte MRR, z repertuaru Leszka Czajkowskiego i zespołu Forteca. Program układał się w pewną logiczną całość: od zapomnienia o „żołnierzach wyklętych”, poprzez ukazywanie ich postawy, przeżyć i prześladowań, do przywracania pamięci o patriotach z powojennego podziemia antykomunistycznego. Istotną częścią uroczystości był krótki wykład dr Aleksandry Kuligowskiej z poznańskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej, która przedstawiła genezę pojęcia „żołnierze wyklęci” oraz święta obchodzonego 1 marca. Po programie głos zabrali przedstawiciele władz.

Wieczorem w miejscowym kościele Świętego Krzyża odbyła się msza św. w intencji „żołnierzy wyklętych”, zamówiona przez koło Prawa i Sprawiedliwości.

Agnieszka Krygier-Łączkowska