Listopad minął pod znakiem urodzin zasłużonych kombatantów. 99. rocznicę urodzin obchodziła kpt. Maria Krzyżańska, łączniczka Armii Krajowej w Piotrkowie Trybunalskim oraz mjr Zenon Wechmann, harcerz, działacz powojennej organizacji niepodległościowej, który świętował 96. rocznicę urodzin. Oboje w pełni aktywni przewodzą kombatanckim organizacjom.

15 listopada w sali Herbowej Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego spotkali się kombatanci, współpracownicy i przyjaciele, by świętować 99. urodziny kpt. Marii Krzyżańskiej. Uroczystość stanowiła doskonałą okazję do wręczenia kpt. Marii Krzyżańskiej medalu pamiątkowego „Wierni AKowskiej przysiędze” w uznaniu szczególnych zasług w kultywowaniu pamięci o walkach niepodległościowych Wielkopolan i długoletnie przewodzenie środowisku kombatanckiemu.

- Należy Pani do pokolenia, które zapisało najpiękniejsze karty w dziejach naszego narodu. Waszym nieprzemijającym dokonaniem jest wolna, niepodległa i suwerenna Rzeczypospolita. Jestem pełen uznania dla Pani osobistego udziału w tym dziele i siły charakteru, którego nie złamała ani okupacja niemiecka, ani reżim komunistyczny – powiedział wojewoda wielkopolski Michał Zieliński, składając życzenia i przekazując prezent, którym był portret Jubilatki w wykonaniu Grzegorza Pawlaka, kościańskiego artysty i współpracownika naszych „Wiadomości”.

Życzeniom, kwiatom i prezentom nie było końca.

Koncert dla Jubilatki

Życzenia dla Pani kapitan wystosował Jan Józef Kasprzyk, Szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych. Nie zabrakło urodzinowego tortu. Specjalnie dla Jubilatki wystąpił kwintet Orkiestry Reprezentacyjnej Sił Powietrznych z Poznania.

Maria Krzyżańska od wielu lat jest wiceprezesem Zarządu Okręgu Wielkopolska Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Z urodzenia Gnieźnianka, w listopadzie 1939 roku z rodzicami i siostrami została przesiedlona do Piotrkowa Trybunalskiego. Wojna spowodowała, że ta kilkunastoletnia dziewczyna z dnia na dzień musiała dorosnąć. Łączniczka Armii Krajowej, ps. „Mała”, przenosiła rozkazy, broń i prowadziła nasłuch radiowy w oddziale Kedywu kapitana Hilarego Moraczewskiego w Piotrkowie Tryb. W AK działała cała rodzina Mikołajczaków. Starsza siostra Ewa była szefem łączności konspiracyjnej kobiet oraz kierownikiem kancelarii Kedywu Sztabu Dywersji. W konspiracji Maria Krzyżańska poznała przyszłego męża kpt. Henryka Krzyżańskiego. Założyła i prowadzi archiwum członków Okręgu Wielkopolska ŚZŻAK, dzięki któremu powstały liczne artykuły prasowe i publikacje książkowe, m.in. „Dziewczyny z AK – Wielkopolanki” i „Ocalić od zapomnienia”.

21 listopada obchodziliśmy 96. urodziny mjr. Zenona Wechmanna, Przewodniczącego Wojewódzkiej Rady Kombatanckiej oraz Prezesa wielkopolskiego oddziału Związku Więźniów Politycznych Okresu Politycznego. W sali Herbowej WUW w Poznaniu spotkali się działacze środowisk kombatanckich, organizacji kultywujących patriotyczne tradycje, przedstawiciele wojska i służb mundurowych, znajomi i przyjaciele. Jubilatowi towarzyszyła żona Elżbieta Wechmann. Gospodarz uroczystości wojewoda wielkopolski Michał Zieliński w przemówieniu powiedział:

- Składam Panu wyrazy najgłębszego szacunku i proszę o przyjęcie najserdeczniejszych życzeń. Mam ogromne uznanie dla Pańskiej niestrudzonej działalności w upowszechnianiu historii nurtu niepodległościowego, a zwłaszcza wielkopolskiej drugiej konspiracji oraz dla wieloletniej pracy na rzecz integracji wielkopolskiego środowiska kombatanckiego. Dziękuję Panu za kierowanie Wojewódzką Radą Kombatancką i za ostatnie trzy lata współpracy.

Życzenia wystosował m.in. Jan Józef Kasprzyk, Szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych. Okazja do gratulacji była podwójna, ponieważ 11 listopada Prezydent RP Andrzej Duda, odznaczył mjr. Wechmanna Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi w pielęgnowaniu pamięci o najnowszej historii Polski, za działalność na rzecz środowisk kombatanckich.

Goście obejrzeli film dokumentalny o mjr. Zenonie Wechmannie „Prawem Wilka. Żołnierze Wyklęci Wielkopolski” w reżyserii Jolanty Hajdasz z 2017 r. Pierwszy kawałek urodzinowego tortu ukroił Jubilat. Obojgu kombatantom zaśpiewano: „Dwieście lat, dwieście lat niechaj żyją nam!”. Redakcja „WK” przyłącza się do życzeń.

Film o Weteranie

Major Zenon Wechmann urodził się 25 października 1927 roku w Poznaniu. W okresie międzywojennym był harcerzem V Hufca Harcerzy im. ks. Józefa Poniatowskiego. Okupację spędził pracując przymusowo w Poznaniu. Jednocześnie uczył się w zespole na tajnych kompletach.

Po wojnie wrócił do działalności w Związku Harcerstwa Polskiego. Po 1948 r. powstało „czerwone” harcerstwo, nie godząc się na to, z gronem przyjaciół podjął konspiracyjną działalność harcerską, przyjmując pseudonim „Czarny Wilk”.

We wrześniu 1952 r. został aresztowany i osadzony w areszcie Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. Przechodził ciężkie śledztwo, został skazany na 7 lat pozbawienia wolności, trzy lata utraty praw obywatelskich i honorowych oraz pozbawienie mienia.

Wyrok odsiadywał w zakładzie karnym w Rawiczu, w obozach pracy dla więźniów politycznych w Potulicach i Piechcinie-Bielawach. Zwolniony na podstawie amnestii w lutym 1955 r.

Wiele sił i energii wkłada w kształtowanie patriotycznych postaw harcerzy, młodzieży szkolnej. Od utworzenia w 1989 r. oddziału Wielkopolska Związku Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego działa w jego strukturach. Wieloletni wiceprezes i prezes Związku oraz przewodniczący Wojewódzkiej Rady Kombatanckiej.

TERESA MASŁOWSKA