Pacholak Franciszek (1911-1949) kupiec, najprawdopodobniej organizator i dowódca „Kedywu” Inspektoratu AK „Zachód”.
Urodzony 24 marca 1911 r. w Borback k. Essen (Niemcy). Syn Jana, poległego w I wojnie światowej górnika i Marianny Dorożała. Powołany został do odbycia służby wojskowej w 7 Batalionie Saperów w Poznaniu. 14 lipca 1934 r. ukończył batalionową szkołę podoficerską z wynikiem dobrym. Do wybuchu II wojny światowej był murarzem. Dotychczas nie udało się ustalić czy uczestniczył w Kampanii Wrześniowej.
Podczas okupacji niemieckiej pracował w Ośrodku Wychowania Fizycznego w Sierakowie nad Jeziorem Jaroszewskim. Zaprzysiężony do ZWZ/AK. Pełnił w niej najprawdopodobniej funkcję szefa „Kedywu” Inspektoratu „Zachód”. W zakresie jego działalności było organizowanie sabotażu, dywersji i oddziałów partyzanckich. Z jego udziałem powstał OP Drzazgi/Bukowskiego. Mieszkał wówczas z rodziną w Sierakowie przy ul. Poznańskiej 65. Dzięki ostrzeżeniu przez któreś z dzieci Bogdana Dąbrowskiego „Kreta” uniknął aresztowania 8 sierpnia 1944 r. Uszedł z Sierakowa i ukrywał się w lasach w okolicach Chojna.
Po wojnie, szukając azylu przed prześladowaniami ze strony Urzędu Bezpieczeństwa, zamieszkał z rodziną w Sulęcinie, przy ul. Kilińskiego 16. Tam założył niewielki sklep, który stanowił źródło utrzymania. Nawiązał kontakty z byłymi żołnierzami Armii Krajowej. Organizm jego krańcowo wyczerpany warunkami życia w okresie działalności konspiracyjnej podczas okupacji, jak i ukrywaniem się, zarówno przed gestapo jak i przed działaniami UB popadł w liczne choroby.
Zmarł w Poznaniu 26 sierpnia 1949 r. o godz. 0.10 w Szpital Sióstr Elżbietanek z powodu pęknięcia wrzodu żołądka. Żył lat 38. Pochowany został 28 sierpnia 1949 r. w Sierakowie.
Żonaty z Elżbietą Zofią Majewską. Osierocił 5 dzieci: Aleksandra (1937), Adama Jana (1938), Jadwigę Marię (1940-1989), Macieja (1947) i Ryszarda (1949).
Opr. JTŁ
Źródła:
1. „Uczestnictwo Sierakowian w walce przeciwko okupantowi hitlerowskiemu na terenie Ziemi Sierakowskiej”, Sieraków 1980, s. 42-43.
2. „Sierakowskie Zeszyty Historyczne” 4, sierpień-wrzesień 2009, s. 115, 117-118, 147.
3. Z. Szymankiewicz /opr./ W Konspiracji Wielkopolskiej 1939-1945. Poznań 1993, s. 92-94.
4. Księga Zmarłych Parafii NMP Niepokalanie Poczętej w Sierakowie str. 9, poz. 34/49.
5. „Sierakowskie Zeszyty Historyczne” 9, listopad 2012, s. 19-20.
6. Relacja ustna syna Ryszarda, przekazana wraz z fotografią autorowi noty w dniu 18 października 2012 r. w Międzychodzie.
7. Dura Kazimierz „Okupacja hitlerowska w Sierakowie i okolicy w latach 1939-1945”, praca dyplomowa pod kierunkiem dra Ludwika Gomolca, Poznań 1965, s. 44-45.
8..Świadectwo Szkoły Podoficerskiej7 Batalionu Saperów w Poznaniu z 14 lipca 1934 r. wystawione na nazwisko Pacholak Franciszek. Kopia w posiadaniu Redakcji SZH.