Garstecki Jan Andrzej ("Robotnik")
10-11-1921 r.
Data śmierci:
1944 r.
Garstecki Jan Andrzej (1921-1944) ps. „Robotnik” – gimnazjalista, żołnierz NOW/AK[1].
Urodził się 10 listopada 1921 r. w Sierakowie, w rodzinie Wincentego, farmaceuty i Zofii z d. Adamskiej[2]. Od roku 1932, zgodnie z tradycją rodzinną, został uczniem Gimnazjum Marii Magdaleny w Poznaniu i harcerzem najstarszej w Wielkopolsce 15 Poznańskiej DH im. Romualda Traugutta. Uczestniczył w wielu wycieczkach i obozach na terenie całego kraju (w tym do Gdyni, Rozewia, Gdańska, Spały, Krakowa, Gór Świętokrzyskich, Katowic i Magórki k. Bielska-Białej).
Realizowana wówczas reforma szkolnictwa średniego dotychczasowy jednolity system nauczania w gimnazjach, aż do uzyskania świadectwa maturalnego, rozbiła na 2 etapy: gimnazjalny i licealny. Po zakończeniu pierwszego z tych etapów rodzice zdecydowali o przeniesieniu Janka Garsteckiego do Prywatnego Liceum Koedukacyjnego Miasta Międzychodu im. Heliodora Święcickiego. Wychowawczynią jego klasy była polonistka mgr Antonina Kotkowska, a w momencie wybuchu wojny był uczniem II klasy licealnej.
12 grudnia 1939 r. wraz z rodzeństwem i rodzicami został wysiedlony do Niepokalanowa, a następnie przesiedlony do Milanówka. Podjął naukę na zorganizowanych tajnych kompletach i zdał egzamin maturalny. Równocześnie przystąpił do Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW), złożył przysięgę i przyjął ps. „Robotnik”. Niebawem uzyskał skierowanie na kursy podoficerskie, które ukończył z wyróżnieniem. W listopadzie 1942 r. oddelegowany został do Wojennej Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty[3]. Po jej ukończeniu, w czerwcu 1943 r., uzyskał stopień plut. pchor. i nominację na dowódcę 50 plutonu AK w Grodzisku Mazowieckim, w składzie 10. Pułku Piechoty Armii Krajowej. Dowodził formacją liczącą 145 żołnierzy.
W wyniku zdrady jednego z członków konspiracji, plut. podchorąży Jan Garstecki został w dniu 10 sierpnia 1944 r., podczas dokonanej obławy, ujęty wraz z 4 żołnierzami AK. Stanowili oni uzbrojoną osłonę zakonspirowanego magazynu broni mieszczącego się w piwnicach wznoszonej dopiero willi na obecnej ulicy Wojska Polskiego w Milanówku-Letnisku.
Grożąc rozstrzelaniem okolicznej ludności, zgromadzonej siłą w pobliżu i ustawionej przed lufami karabinów maszynowych, funkcjonariusze SS i żołnierze Wehrmachtu zmusili załogę magazynu do poddania się. Po wyprowadzeniu na zewnątrz wszyscy ujęci zostali skrępowani drutem, a następnie zastrzeleni z broni krótkiej strzałem w tył głowy. Ich zwłoki wrzucone zostały do budynku, który podpalono. Zwęglone szczątki ciał pochowano we wspólnej mogile na cmentarzu w Milanówku. Miejsce zbrodni upamiętniono krzyżem i tablicą[4].
Zginął w wieku lat 23. Imię jego upamiętnione zostało także na Pomniku Polskiego Państwa Podziemnego w Poznaniu oraz na pomniku „Poległych z Ojczyznę” w Międzychodzie.
Jarosław Łożyński
[1] NOW/AK – Narodowa Organizacja Wojskowa, w 1942 r. scalona z Armią Krajową.
[2] Niepełny biogram Jana Garsteckiego zamieszczono już w Sierakowskich Zeszytach Historycznych 4, sierpień-wrzesień 2009, s. 56-57.
[3] Tadeusz Sowiński „Jedwabna konspiracja”, Warszawa 1988 r., s. 29 i 36-37, 52, 140.
[4] Szczegółowe relacje i liczne fotografie tego dramatu można znaleźć na internetowych stronach historycznych miasta Milanówek.
Galeria
